بررسی عوامل تفاوت نتایج کنکور بین دو استان کرمان و
یزد براساس مستندات جمعیتی و نتایج رسمی

مقدمه

رقابت در آزمون سراسری کنکور همواره یکی از
مهم‌ترین مراحل تحصیلی برای دانش‌آموزان
ایرانی بوده است و نتایج آن نقش بسزایی در
تعیین آینده تحصیلی و شغلی آن‌ها ایفا
می‌کند. این آزمون که معیار سنجش آمادگی دانش‌آموزان
برای ورود به دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی است، هرساله هزاران نفر
را به میدان رقابت می‌کشاند. در سال‌های اخیر، با وجود
تلاش‌های صورت‌گرفته برای ارتقاء سطح آموزشی در سراسر کشور،
شاهد تفاوت‌هایی در میانگین رتبه‌های کنکور و درصد
قبولی دانشگاه‌های برتر بین استان‌های مختلف بوده‌ایم.
این تفاوت‌ها می‌تواند ناشی از مجموعه‌ای از عوامل
زیربنایی، اجتماعی، اقتصادی و آموزشی باشد که
در بستر هر استان شکل می‌گیرد.

این مقاله با هدف بررسی عوامل مؤثر بر تفاوت
نتایج کنکور بین دو استان کرمان و یزد، که هر دو از استان‌های
پهناور و با پتانسیل‌های جمعیتی و فرهنگی قابل توجه
در کشور محسوب می‌شوند، بر دو عامل کلیدی تراکم دانش‌آموزان
در مناطق آموزشی و دسترسی به مشاوره‌های کنکور تمرکز
خواهد کرد. انتخاب این دو عامل به دلیل اهمیت شواهد موجود
مبنی بر تأثیر مستقیم آن‌ها بر کیفیت فرآیند
یادگیری و آمادگی تحصیلی دانش‌آموزان صورت
گرفته است. تراکم دانش‌آموزی به طور مستقیم با کیفیت
آموزش، نسبت دانش‌آموز به معلم، و میزان توجه فردی به هر دانش‌آموز در
ارتباط است، در حالی که دسترسی به مشاوره تحصیلی،
ابزارهای لازم برای برنامه‌ریزی هدفمند، انتخاب رشته
صحیح، و مدیریت استرس دوران کنکور را فراهم می‌آورد.
این عوامل، در کنار سایر متغیرهای فرهنگی،
اجتماعی و اقتصادی که در بخش پایانی به آن‌ها اشاره خواهد
شد، می‌توانند در شکل‌گیری نتایج متفاوت در این دو
استان نقش داشته باشند و تصویری جامع‌تر از دلایل احتمالی
این تفاوت‌ها ارائه دهند.